Anayasa ve yasalar vergi hukukundan doğan sorumluluk kişisel olarak düzenlenmiş ise de, vergi alacağının güvenceye alınabilmesi için müşterek ve müteselsil sorumluluk düzenlenmiştir. Bu noktada birden fazla kişisinin vergi borcundan sorumluluğunun doğması sonucu ortaya çıkmaktadır.
Müşterek sorumlulukta aynı vergi borcu birden fazla kişinin sorumluluğundadır. Bu sorumluluk türünden vergi idaresi alacağını belli bir usul silsilesini takip ederek alacağına ulaşmaya çalışacaktır. İdare öncelikle mükelleften tahsil yoluna gidecek bunun mümkün olmaması halinde ise vergi sorumlusuna yönelebilecektir.
Müteselsil sorumlulukta ise ki, bunu zincirleme sorumluluk olarak adlandırabiliriz, vergi idaresi alacağını aynı anda birden fazla kişiden tahsil imkanına sahiptir. Vergi hukukunda kanun ile tanımlanmayan bir müteselsil sorumluluk hali bulunmamaktadır. Diğer hukuk alanlarında müteselsil sorumluluk kanundan kaynaklanabileceği gibi hukuki işlemden de kaynaklanabilirken, vergi hukukunda böyle bir durum bulunmamaktadır.
Müşterek ve müteselsil sorumluluk hallerinden tarafların kendi aralarında yapacakları bir sözleşme ile kurtulmaları söz konusu değildir. Vergi usul Kanunu’nun 8. Maddesinde düzenlenen bu hükme göre, mükellefiyet yada sorumluluk yaratmak yahut bu sorumluluktan kurtulmak mümkün değildir. Mükellefe yada vergi sorumlularına yöneltilen vergi borcunun tahsili tehlikesi halinde sürecin hukuki olarak eksiksiz ve güven içinde devam ettirilebilmesi için, mükelleflerin alanında uzman bir vergi avukatı ile çalışmalarında yarar bulunmaktadır.
Av. Murat OBAY (LL.M.)Vergi Hukuku Bilim Uzmanı