Vergi mevzuatında belge (vesika) kavramının tanımı yapılmamış ancak Vergi Usul Kanununa belge düzenine ilişkin hükümler eklenmiştir. Vergi Usul Kanununun 227 ve 242. Maddeleri arasında düzenlenmesi zorunlu belgeler belirtilmiştir. Kanuna göre düzenlenmesi gereken, fatura ve fatura yerine geçen belgelerden, fatura ve sevk irsaliyesi yazımızın konusudur.
1- Fatura:
Satılan ürün veya gerçekleştirilen iş neticesine karşı tarafın üstlendiği borcu göstermesi amacıyla, ürünü satan yada işi gerçekleştiren tarafından müşteriye teslim edilen belgedir. Fatura bu haliyle vergi hukukunda ispat niteliği olan en önemli belgedir. Faturada bulunması gereken unsurların bulunmaması halinde, fatura hiç düzenlenmemiş sayılır.
Faturada bulunması zorunlu unsurlar: Düzenlenme tarihi, faturayı düzenleyenin ve müşterinin adı, ticaret ünvanı, iş adresi, hesap numarası ve vergi dairesi, malın veya işin türü, miktarı ve fiyatı, teslim tarihi, seri ve sıra numarası, irsaliye numarası.
Faturanın düzenlenmemesi halinde Vergi Usul Kanununun 353/1. maddesi gereği özel usulsüzlük cezası kesilecektir. (Her bir belge için 2020 yılı için 350 Türk Lirasından aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası) Özel usulsüzlük cezası ve vergi aslı içeren ödeme emirlerinin tebliği halinde, vergi idaresi tarafından gerçekleştirilen işlemin hukuka uygunluğunun incelenebilmesi ve gerekli görülmesi halinde vergi yargısına başvurulası için, konusunda uzman bir vergi avukatından danışmanlık alınmasında fayda bulunmaktadır.
2- Sevk İrsaliyesi:
Malın sevkini kanıtlayan ve taşınması esnasında mal ile birlikte bulundurulması gereken evraktır. Ürün bedelini belirten bil belge değildir. Malın sevki halinde düzenlenmesi ve araçta bulundurulması zorunludur. İrsaliyede bulunması zorunlu unsurların bulunmaması halinde, sevk irsaliyesi hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
Satılan mala ilişkin fatura malın tesliminden önce düzenlenmiş ise, faturayı düzenleyen malın daha sonra sevk edileceğini faturada belirtmelidir. Taşıma irsaliyesi ile karıştırılmamalıdır, taşıma irsaliyesinin düzenlenmesi, sevk irsaliyesi düzenleme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Sevk irsaliyesi düzenlenmemesi veya düzenlenmesine rağmen malın taşındığı araçta bulundurulmaması halinde, Vergi Usul Kanununun 353/2. maddesi gereği özel usulsüzlük cezası kesilecektir. (Her bir belge için 2020 yılı için 350 Türk Lirası)
Özel usulsüzlük cezası kesilmesi halinde, bir vergi avukatı ile söz konusu cezaların değerlendirilmesi mükellefin yararına olacaktır.
Av. Murat OBAY (LL.M.)
Vergi Hukuku Bilim Uzmanı